Wonen op 40 m² rukt op: de microwoning is in opkomst. Onder druk van hoge huren en huizenprijzen gaat de stadsbewoner weer kleiner wonen. Projectontwikkelaars spelen met de bouw van microwoningen slim in op deze vraag naar ‘betaalbaar’. Het eenkamerappartement van minder dan 40 vierkante meter rukt op in de Randstad, al roept het wonen in zulke ‘hokken’ ook weerstand op.
Het idee om een houten podium te bouwen in zijn kamer vond Amsterdammer Lino Thijssen op een website over micro living. De webdesigner heeft in het podium een verzonken bed gemaakt en twee grote opbergladen. Sluit het podium en je kunt erop dansen, met zicht op de stad. Hij woont in Change, een hagelnieuw gebouw in Amsterdam Nieuw-West, en wil het maximale halen uit de 30 vierkante meter die hij zijn huis mag noemen.
Sinds deze week zijn alle vijfhonderd micro-appartementen in Change bewoond. Aangelokt door de relatief lage kale huur van 533 euro per maand schreven vijfduizend kandidaten zich in voor de kleine behuizingen. De gelukkigen doorstonden hun sollicitatiegesprek. De vereisten: jong, ambitieus, zelf je geld verdienen, en sociaal genoeg zijn om te kunnen bijdragen aan deze ‘community’.
Thijssen is blij met zijn mini-woning. Ieder appartement heeft een eigen badkamer en keukenblok. Elke bewoner heeft daarnaast toegang tot razendsnel internet, een inpandig restaurant, de mediazaal, de binnentuin, een wasmachinezaal en een stalling voor 250 scooters en 500 fietsen. Er zijn diensten beschikbaar als een uitzendbureau en leenauto’s. Meubilair en apparatuur als een televisie en stofzuiger is voor een paar tientjes per maand te huur.
Daarmee voldoet Change aan de aanbevelingen voor microwoningen die Architectuurcentrum Amsterdam (ARCAM) onlangs publiceerde. ARCAM adviseert: compenseer het beperkte aantal vierkante meters met grote, hoogwaardige gemeenschappelijke ruimtes. En pak royaal uit met de entrée van het gebouw.
Change, net buiten de westelijke ringweg van Amsterdam gelegen, is een van de nieuwste microwoningenprojecten in de hoofdstad. Enkele andere voorbeelden met woningen tussen de 25 en 32 vierkante meter: Villa Mokum (2015) nabij het Amstelstation, North Orleans (2016) in Noord, XS DeLuxe (nog te bouwen) in de Houthavens en Fibonacci in Oost (waarvan de bouw drie weken geleden groen licht kreeg van het stadsdeelbestuur).
Een steeds groter deel van de Amsterdamse nieuwbouw bestaat uit ‘studio’s’ en andere woningen voor studenten en starters, stelde het gemeentelijk onderzoeksbureau OIS onlangs vast. ‘Meer dan de helft van de opgeleverde nieuwbouw betreft een éénkamerwoning. In voorgaande jaren waren dat vooral 3-kamerwoningen.’ Het aantal kleine woningen in Amsterdam, met een woonoppervlak tot 40 vierkante meter, is gegroeid van 35 duizend in 2015 naar 39 duizend in 2016. In Utrecht, Den Haag en Rotterdam staan vergelijkbare wooncomplexen gepland. Ook in Eindhoven en Groningen bestaan zulke plannen.
‘Dertig vierkante meter is nog niet eens heel klein voor een Amsterdamse woning. Er valt heel wat te maken van die oppervlakte. Het dwingt mensen om innovatief om te gaan met de ruimte. En dat zie ik veel medebewoners ook doen. Verder hebben de bewoners hier ongeveer hetzelfde profiel, dat is een voorwaarde. Zo kun je ontzettend snel een nieuwe vriendenkring opbouwen.’
De vraag naar betaalbare, kleine woningen voor eenpersoonshuishoudens zal zeker verder groeien. Van de 7,7 miljoen Nederlandse huishoudens bestaat inmiddels 38 procent uit één persoon, weet het Centraal Bureau voor de Statistiek. In Amsterdam en Utrecht is dat meer dan 50 procent. Het aandeel alleenwonenden zal tot 2045 waarschijnlijk blijven stijgen.
De alleenwonende stadsmens kan qua woonoppervlak ook best iets inleveren. De afgelopen decennia is hij namelijk steeds groter gaan wonen, signaleert een artikel op de website Kennisbank Bestaande Woningbouw. Het formaat van sociale huurwoningen is in al die jaren nauwelijks gegroeid: gemiddeld 47 vierkante meter. Maar sinds 1945 is het aantal bewoners per sociale-huurwoning bijna gehalveerd; van ruim vier personen naar ongeveer twee personen.
De grote steden hebben een nieuwe generatie woningen nodig, stelde onderzoeksbureau Platform31 vorig jaar in het rapport Small smart living. Steeds meer mensen willen in de stad wonen, wat de huizenprijzen daar opjaagt. Voor degenen die dat financieel niet kunnen bijbenen is kleiner gaan wonen een alternatief. Een nieuwe levensstijl en technologie vergemakkelijken dat. Het telefoontafeltje in huis is allang verdwenen, boekenkasten worden zeldzaam, de televisie wordt steeds platter en de cd-verzameling is vervangen door een abonnement op Spotify. Het delen van spullen als auto’s en gereedschap wordt steeds gewoner. Bovendien gebruiken jonge stedelingen de stad als verlengstuk van hun woonkamer. Vaker dan vroeger vindt de afspraak voor een koffie of een borrel buitenshuis plaats.
De wethouder Wonen van Amsterdam, SP’er Laurens Ivens, schetste de opkomst van microwoningen in een persbericht van zijn partij als een zorgelijke ontwikkeling. Hij vreest dat een nieuwe generatie speculanten opstaat, die ‘hokken’ verhuurt voor recordprijzen. Stef Blok, tot voor kort minister van Wonen, maakte het mogelijk appartementen tot 40 vierkante meter in Amsterdam en Utrecht te verhuren in de vrije sector. In het Amsterdamse gebouw North Orleans worden woningen van 30 vierkante meter verhuurd voor 1.250 euro.
Dat de eigenaar van North Orleans zo’n hoge huur kan vragen, is zeer omstreden. De ontwikkelaar vroeg een bouwvergunning aan voor studentenwoningen. De gemeente associeerde ‘studenten’ met ‘betaalbaar’, maar pinde de projectontwikkelaar niet vast op een maximale huur. Dus kan de eigenaar nu vragen wat de gek ervoor geeft en verhuurt hij de 120 appartementen aan goedverdienende yuppen. Amsterdam heeft daarvan geleerd en gaat bij nieuwbouw op gemeentegrond nu eisen stellen aan de maximale huur: woningen kleiner dan 40 vierkante meter moeten onder de sociale huurgrens van 711 euro blijven.
Inmiddels gaan ook woningbouwverenigingen meer bouwen voor eenpersoonshuishoudens. De Amsterdamse woningcorporatie Ymere bijvoorbeeld, ‘bezint’ zich op de grootte van nieuwbouwwoningen. Directievoorzitter Karin Laglas: ‘In Nieuw-West werden vroeger veel woningen gebouwd van circa 50 vierkante meter. Dat werd steeds groter, tot 70, 80 vierkante meter. We richten ons nu weer op woningen van 50 à 60 vierkante meter en voor starters soms kleiner. In ons project De Maurits bouwen we woningen van 25 tot 40 vierkante meter. We gebruiken het woord ‘micro’ liever niet, want dat suggereert dat het om een kast gaat.’
Voorloper in de opkomst van de kleine stadswoning was De Studio, een project in een oud kantoorgebouw in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer. Daarin kwamen vier jaar geleden 660 microwoningen, zowel koop als huur. ‘Altijd gezellig hier’, zegt huismeester Cor Verschut. ‘En veilig’, voegt hij eraan toe, met een verwijzing naar het cameratoezicht en de afgesloten entree en gangdeuren.
Straatcoach en student commerciële economie Dany Lopulalan woont al twee jaar samen in De Studio. ‘Het is relatief klein’, zegt hij in zijn wat volgepakte woning. ‘Maar de locatie is geweldig, van de winkels tot en met het openbaar vervoer. We zijn wel aan het zoeken naar iets groters, maar hebben geen haast. De meeste mensen hier zie je wel vertrekken als ze begin dertig zijn. Maar anderen blijven langer of gebruiken hun appartement als pied-à-terre.’
De ombouw van het enorme kantoorcomplex aan ringweg A10, eerder bekend als onderkomen van het Gemeentelijk Administratiekantoor (GAK), is een project van vastgoedontwikkelaar AM en woningcorporatie Stadgenoot. Volgens directievoorzitter Ronald Huikeshoven wees eigen onderzoek tien jaar geleden al uit dat ruim de helft van de mensen die een koopwoning in Amsterdam zochten, niet meer dan 150 duizend euro kon betalen. ‘En dat terwijl er vooral werd gebouwd in het hogere prijssegment. Wij dachten: laten we nou eens woningen realiseren voor onder de 100 duizend euro. Dat werd een groot succes. We ontdekten ook dat de jonge bewoners veel met elkaar wilden delen. Via de sociale media werden bijvoorbeeld diners in de gang georganiseerd. Het gemeenschapsgevoel is erg belangrijk.
lees dit artikel uit de Volkskrant via deze link